Ga naar de homepage van Erfgoed 's-Hertogenbosch
Toen ik tijdens een van mijn kunstprojecten op de techniek van het plantaardige leerlooien stuitte wist ik direct: op deze manier wil ik huiden gaan conserveren! Dat een huid is verduurzaamd met plantaardig materiaal dat hem tijdens zijn leven heeft omringt heeft in mijn ogen iets heel existentieels.
Om een rauwe, bederfelijke huid te transformeren tot een duurzaam en sterk stuk leder kun je het blootstellen aan plantaardig materiaal waarin zich ‘looistof’ ofwel ‘tannine’ bevindt. Er is veel vegetatie die deze looistoffen in zich draagt. Het mooie hieraan is dat elke vegetatiesoort een eigen set aan kwaliteiten meegeeft aan het stuk leder dat het looit. Hierdoor is een reflectie van het landschap, waar de vegetatie uit gewonnen is, in het leder terug te zien. Landschap en leder zijn hierdoor zeer nauw met elkaar verbonden.
In het verleden gebruikte de leerlooier lokaal gewonnen plantaardige materiaal. Dit was voor hem veelal goed beschikbaar. Op basis van deze beschikbare looistoffen richtte de looier zijn processen in, hanteerde hij looistof-specifieke technieken en werd de lokale infrastructuur hierop aangepast. Zo hebben er in Nederland veel mensen werk gehad in een reeks ambachten rondom het winnen van eikenschors voor de leerlooierij.
Omdat elke regio specifiek plantaardig materiaal en daarbij behorende processen gebruikte kon (en kán) men, als je wist waar je moest kijken, aan een stuk leder zien waar het vandaan kwam.
Anno 2018 worden er in Nederland geen lokale plantaardige looistoffen meer gebruikt. Sinds de economische prikkel van de leerlooierijen is weggevallen, is het landschap aanzienlijk veranderd. Eikenhakhoutperselen zijn vervangen door landbouwgrond en recreatief bos. In mijn onderzoek inventariseer ik de looistofbronnen in het hedendaagse landschap en laat zien hoe het leder anno 2018 zijn herkomst laat zien.
Amber Veel
Kunstenaar en plantaardig leerlooispecialist.