Middeleeuwse muurschildering ontdekt op zolder

In de Verwersstraat 75 is op zolder een wandschildering uit de middeleeuwen gevonden. Een opvallende ontdekking, want dit betekent dat Bosschenaren de kamer in het hoogste puntje van het achterhuis al in de middeleeuwen voor bewoning gebruikten.

Rood gordijn

De schildering bevindt zich op de muur tussen het voor- en achterhuis. Ruim vijfhonderd jaar later kunnen we nog goed zien wat hier geschilderd is. Het gaat om een rood gordijn dat is opgehangen aan een zwarte roede met een krullend touw. De schilder heeft met witte en zwarte lijnen plooien willen suggereren. Onder het rode gordijn zie je een lichte okerkleurige lambrisering.

Het gaat hier om een schildering op een droge pleisterlaag. Bouwhistorici noemen dit ‘secco’, dat ‘droog’ betekent in het Italiaans. De schilder heeft gebruik gemaakt van pigmenten die zijn opgelost in kalkwater. Deze methode is gebruikelijk bij middeleeuwse muurschilderingen die zijn gevonden in ’s-Hertogenbosch. Door een gordijn op de muur te schilderen, krijgt een kamer een rijkere uitstraling zonder dat het veel geld kost.

Bovenkant van de schildering: zwarte roede met een (wit) krullend touw en rood gordijn

Een unieke zolder

Wat juist deze muurschildering zo interessant maakt, is de plek in het huis. In 's-Hertogenbosch is dit de eerste die op een zolder aangetroffen is. Laatmiddeleeuwse muurschilderingen zijn tot nu toe alleen op de begane grond of eerste verdieping aangetroffen. Dit waren de belangrijkste woonvertrekken.

De zolder gebruikten de bewoners vaak alleen als opslagruimte. Soms sliep hier een bediende, maar het is onwaarschijnlijk dat ze daarvoor een muur beschilderden. Door deze vondst weten we nu dus dat bovenin het achterhuis aan de Verwersstraat 75 al in de late middeleeuwen mensen woonden. Waarschijnlijk was dit hun slaapkamer.

Het achterhuis van buiten (met gevel uit latere periode)

De zolder gefotografeerd vanuit het voorhuis

Het achterhuis

Wat we zeker weten is dat de ruimten in het achterhuis de belangrijkste woonvertrekken waren. Dit zien we aan de manier waarop de kamers zijn afgewerkt. De plafonds zijn gemaakt van strak gezaagde balken en een haard verwarmde de kamers.

Op de begane grond was het plafond zelfs afgewerkt met spreidsel: een dunne laag hout die de balken van de vloer op de eerste verdieping scheidt. Hierdoor kon stof niet door de naden naar beneden vallen op de bewoners en de meubels.