Eeuwenoud handschrift als boek verschenen
In de tweede helft van de achttiende eeuw zette de erudiete stadsbestuurder en ‘Historie-Schrijver’ Mr. Johan Hendrik van Heurn (1716-1793) de geschiedenis van zijn geliefde geboortestad ’s-Hertogenbosch op papier. De ‘Beschrijving der Stad ’s Hertogenbosch’ moest een vervolg zijn op zijn bekende vierdelige werk ‘Historie der Stad en Meyerye’. Door zijn dood is de Beschrijving toen echter nooit tot publicatie gekomen. Medewerkers en vrijwilligers van Erfgoed ’s-Hertogenbosch hebben de afgelopen jaren gewerkt aan het ‘ontcijferen’ van het manuscript. In samenwerking met het Jheronimus Bosch Art Center is een boek van meer dan 700 pagina’s ontstaan, dat vandaag uitkomt.
Handschrift en tekeningen
De twee lijvige delen van het manuscript, sinds 1901 in het bezit van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in de provincie Noord-Brabant, bevinden zich nu in de Brabant-collectie van Tilburg University.
Ter illustratie van de beoogde publicatie werden in 1777, als basis voor gravures, vijf tekeningen vervaardigd op kosten van de stad ’s-Hertogenbosch. Deze speciaal voor Van Heurns publicatie vervaardigde tekeningen van de hand van de Bossche tekenaar Jac. Everts (1740-1833) bevinden zich nog steeds in de collectie van Erfgoed ’s-Hertogenbosch.
Een van de oorspronkelijk voor het boek gemaakte tekeningen door Jac. Everts (1740-1833): Markt met stadhuis te ’s-Hertogenbosch, 1777. Bekijk in beeldbank Erfgoed 's-Hertogenbosch.
De twee delen van het handschrift van de Beschrijving der Stad ’s Hertogenbosch © Hans Westerink, Zwolle
Bijlagen
Met deze uitgave worden deze prenten nu gepubliceerd zoals oorspronkelijk bedoeld. Daarnaast worden alle later in het manuscript ingevoegde bijlagen zoals archiefnotities, pamfletten en krantenknipsels in deze editie weergegeven. Uit de omvangrijke verzameling prenten, tekeningen en kaarten van Jo Timmermans en uit andere collecties werd aanvullend, veelal nooit eerder gepubliceerd, beeldmateriaal toegevoegd. De uitgave kwam tot stand door nauwe samenwerking van Erfgoed ’s-Hertogenbosch met het Jheronimus Bosch Art Center.
Goudmijn
Van Heurns minutieuze beschrijving van allerlei zaken in het ’s-Hertogenbosch van voorheen is van grote waarde. Maar ook voor zijn eigen tijd, de achttiende eeuw, is hij een waardevolle gids die ons meeneemt in zijn stad van toen.
De auteur beschrijft uitgebreid de ligging en geschiedenis van de stad, het bestuur, de kerken, kloosters, wereldlijke gebouwen, scholen, kunstenaars en beroemde inwoners, de militaire situatie, de burgers van ’s-Hertogenbosch, gilden, schutterijen, bijzondere stadstekens en de Vrijdom van ’s-Hertogenbosch. Het maakt de uitgave van deze Beschrijving, bijna 230 jaar na dato, tot een ware goudmijn voor de hedendaagse onderzoeker.
Miniatuurportret van Mr. Johan Hendrik van Heurn (1716-1793) © Jac. Biemans
Het boek ‘Beschrijving der Stad ’s Hertogenbosch' is te koop bij boekhandel Adr. Heinen en het Jheronimus Bosch Art Center in 's-Hertogenbosch.